Poniżej przedstawiamy Państwu informację o wybranych zmianach wynikających z nowelizacji ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, która weszła w życie 17 kwietnia 2016 r.
Od 17 kwietnia 2016 r. kontrola abstrakcyjna wzorców umów, czyli badanie czy postanowienia wzorców nie zawierają zapisów kształtujących prawa i obowiązki konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami lub rażąco naruszający ich interesy, została włączona do zakresu uprawnień Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów („UOKiK”). Dotychczas kontrolę tę sprawował Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów („SOKiK”).
Prezes UOKiK będzie rozstrzygał – w drodze decyzji administracyjnej – o niedozwolonym charakterze postanowienia. Postępowanie kontrolne będzie wszczynane z urzędu lub wskutek zawiadomienia dokonanego przez konsumentów, rzecznika konsumentów, Rzecznika Ubezpieczonych lub organizacji konsumenckich. W przypadku stwierdzenia, że przedsiębiorca posługuje się we wzorcach umów niedozwolonymi postanowieniami umownymi, Prezes UOKiK będzie miał możliwość nałożenia kary pieniężnej – do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary.
W decyzji uznającej postanowienie wzorca umowy za niedozwolone, Prezes UOKiK będzie mógł zobowiązać przedsiębiorcę m.in. do: (1) poinformowania konsumentów – stron umów zawartych na podstawie wzorca – o uznaniu za niedozwolone postanowień tego wzorca w sposób określony w decyzji, (2) złożenia jednokrotnego/wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji, (3) publikacji decyzji w całości lub części, w określonej formie i na koszt przedsiębiorcy.
Ponadto, Prezes UOKiK zyskał prawo wyrażania tzw. istotnego poglądu w sprawach w toku przed sądem, co do tego, czy dane postanowienie umowne narusza interesy konsumentów. Działania w tym zakresie Prezes UOKiK może podjąć zarówno z własnej inicjatywy, jak i na wniosek sądu.
Jednocześnie, Prezes UOKiK może obecnie przeprowadzać kontrole również w formie tzw. „zakupu kontrolowanego”, w trakcie którego wydelegowana przez Prezesa UOKiK osoba ma prawo podjęcia czynności zmierzających do zakupu towaru. Podjęcie takiej czynności wymaga uzyskania zgody SOKiK.
Decyzje Prezesa UOKiK, uznające postanowienia wzorca umowy za niedozwolone, będą publikowane na stronie internetowej UOKiK wraz z uzasadnieniami (z wyłączeniem fragmentów obejmujących tajemnicę przedsiębiorstwa, jak również innych informacji podlegających ochronie na podstawie odrębnych przepisów). Dotychczasowy rejestr klauzul niedozwolonych będzie funkcjonował na dotychczasowych zasadach jeszcze do 2026 r.
Nowela wprowadza również zmiany w zakresie postępowania w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Prezes UOKiK zyskał możliwość wydawania tzw. decyzji tymczasowych, zobowiązujących przedsiębiorcę do zaniechania określonych działań jeszcze w toku postępowania, jeśli działanie przedsiębiorcy mogłoby spowodować poważne i trudne do usunięcia zagrożenia dla zbiorowych interesów konsumentów. Decyzja taka będzie miała rygor natychmiastowej wykonalności, a jej wykonanie nie ulegnie wstrzymaniu nawet wskutek zaskarżenia jej do SOKiK. Ponadto nowelizacja wprowadza nową praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, polegającą na proponowaniu konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają potrzebom tych konsumentów ustalonym z uwzględnieniem dostępnych przedsiębiorcy informacji w zakresie cech tych konsumentów lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru.
Jeśli potrzebują Państwo bardziej szczegółowych wyjaśnień w opisanym powyżej zakresie, prosimy o kontakt z adwokatem Michałem Chodkowskim (e-mail: michal.chodkowski@laszczuk.pl).