Michał Chodkowski, Aleksandra Trzcińska, Marcin Szlasa-Rokicki
Premier Mateusz Morawiecki w piątek poinformował o wprowadzeniu w Polsce stanu epidemii.
Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, rozporządzenie to stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 46 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Podkreślono przy tym, iż biorąc pod uwagę wzrost ryzyka zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz zidentyfikowane przypadki zachorowań na COVID-19
w kraju, konieczne jest podjęcie działań profilaktycznych, zapobiegających rozprzestrzenianiu się tego wirusa. Rozporządzenie przewiduje ww. działania w okresie od 20 marca 2020 r. do odwołania na obszarze całego kraju – co wiąże się z ogłoszeniem w tym okresie stanu epidemii. Przez ten stan rozumie się sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych.
Co do zasady ograniczenia wskazane w ww. rozporządzeniu są tożsame z wprowadzonymi uprzednio ograniczeniami wynikającymi z wprowadzonego stanu zagrożenia epidemicznego. W rozporządzeniu wprowadzającym stan epidemii doprecyzowano jednak m.in. następujące kwestie:
- po przekroczeniu granicy państwowej obowiązkowej kwarantanny nie będą musieli przechodzić kierowcy wykonujący przewóz drogowy w ramach międzynarodowego transportu drogowego lub międzynarodowego transportu kombinowanego w rozumieniu przepisów o transporcie drogowym powracający z zagranicy innymi środkami transportu niż pojazd, którym jest wykonywany transport drogowy m.in. w celu odbioru odpoczynku lub po odebraniu odpoczynku za granicą;
- obowiązek poddania się kwarantannie po przekroczeniu granicy został zrównany z obowiązkiem wynikającym z art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, bez konieczności wydania w tym zakresie decyzji organu inspekcji sanitarnej. Zgodnie z rozporządzeniem, osoba odbywająca obowiązkową kwarantannę ma poinformować pracodawcę o jej odbywaniu za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, w tym przez telefon;
- w celu uzyskania przez osobę odbywającą obowiązkową kwarantannę wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego, osoba ta w terminie 3 dni roboczych od dnia zakończenia kwarantanny będzie musiała złożyć pracodawcy lub podmiotowi zobowiązanemu do wypłaty świadczenia pieniężnego z tytułu choroby pisemne oświadczenie potwierdzające odbycie obowiązkowej kwarantanny. Płatnik składek, który nie jest obowiązany do wypłaty zasiłku chorobowego niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni, ma obowiązek przekazać oświadczenie pracownika do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Oświadczenie to będzie również stanowić dowód usprawiedliwiający nieobecność w pracy w okresie odbywania obowiązkowej kwarantanny. Jak wskazano w rozporządzeniu oświadczenie to będzie można złożyć/przekazać ZUS za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. Biorąc jednak pod uwagę, iż ma to być pisemne oświadczenie, nasuwają się wątpliwości, w jaki sposób możliwe będzie jego złożenie za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, w szczególności, czy wystarczy w tym zakresie przesłanie zeskanowanego oświadczenia mailem;
- pracodawca lub podmiot zobowiązany do wypłaty świadczenia pieniężnego z tytułu choroby ma prawo wystąpić do właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej w celu weryfikacji danych zawartych w oświadczeniu, o którym mowa powyżej, przy czy takie wystąpienie będzie wymagało uzasadnienia.
Wskazujemy ponadto, iż w weekend pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, zawierający założenia tzw. Tarczy Antykryzysowej. Wskazana regulacja zakłada m.in.:
- wydłużenie ważności dokumentów pobytowych cudzoziemców pracujących w Polsce,
- zawieszenie obowiązku wykonywania okresowych badań lekarskich dla pracowników, a także, w przypadku badania wstępnego i kontrolnego, jeżeli brak jest dostępu do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania, możliwość jego przeprowadzenia przez innego lekarza,
- przyznanie małym i średnim przedsiębiorcom świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy
w postaci dofinansowania wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19,
- umożliwienie pracodawcom, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19 i którzy nie zalegają w regulowaniu danin publicznych takich jak m.in. podatki, składki na ubezpieczenia społeczne:
- ograniczenia nieprzerwanego odpoczynku do nie mniej niż 8 godzin, i nieprzerwanego odpoczynku do nie mniej niż 32 godzin, obejmujących co najmniej 8 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego,
- zawarcia porozumienia ze związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracowników o wprowadzeniu systemu równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 12 miesięcy, a także porozumienia o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę zawartych z tymi pracownikami, w zakresie i przez czas ustalone w porozumieniu,
- możliwość wydłużenia okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w drodze rozporządzenia, a także rozszerzenie beneficjentów tego świadczenia o rodziców dzieci legitymujących się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności oraz opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19.
Na bieżąco monitorujemy przebieg prac legislacyjnych i będziemy Państwa informować, kiedy i w jakiej postaci planowane regulacje wejdą w życie.
W razie jakichkolwiek pytań do wskazanych powyżej kwestii prosimy o kontakt z naszymi prawnikami: adwokatem Michałem Chodkowskim michal.chodkowski@laszczuk.pl radcą prawnym Marcinem Szlasą-Rokickim marcin.szlasa-rokicki@laszczuk.pl oraz aplikantką radcowską Aleksandrą Trzcińską aleksandra.trzcinska@laszczuk.pl.